Công đoạn dựng phim đóng vai trò then chốt đối với điện ảnh Việt?

Thời gian gần đây nền điện ảnh Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế trên bản đồ quốc tế. Trong các công đoạn sản xuất phim như quay phim, diễn xuất, hay kịch bản thường nhận được sự chú ý lớn, thì công đoạn dựng phim lại đóng vai trò then chốt trong sự phát triển của điện ảnh Việt, đồng thời đánh giá thực trạng và triển vọng của công đoạn này.

Hiểu lại về vai trò của dựng phim

Dựng phim, hay còn gọi là biên tập phim, là quá trình chọn lọc, sắp xếp, và chỉnh sửa các cảnh quay thô để tạo nên một câu chuyện hoàn chỉnh, mạch lạc. Người dựng phim không chỉ làm việc với hình ảnh mà còn phối hợp với âm thanh, hiệu ứng, và nhạc nền để xây dựng trải nghiệm tổng thể cho khán giả. Đây là giai đoạn mà các ý tưởng của đạo diễn và biên kịch được hiện thực hóa, biến những đoạn phim rời rạc thành một tác phẩm có sức sống.

Vai trò của dựng phim trong điện ảnh là không thể thay thế. Một bộ phim có thể sở hữu kịch bản xuất sắc hay cảnh quay đẹp, nhưng nếu dựng phim kém, tác phẩm sẽ dễ trở nên rời rạc, thiếu cảm xúc, hoặc không truyền tải được thông điệp. Ngược lại, dựng phim tài tình có thể nâng tầm một bộ phim trung bình, tạo nên những khoảnh khắc đáng nhớ. Ví dụ, bộ phim Pulp Fiction của Quentin Tarantino đã trở thành kinh điển nhờ cách dựng phim phi tuyến tính, phá vỡ cấu trúc truyền thống để tạo sự bất ngờ cho khán giả. Tương tự, The Godfather sử dụng nhịp điệu chậm rãi nhưng đầy sức hút trong các cảnh quan trọng, nhờ bàn tay tài hoa của các nhà dựng phim.

Dựng phim – kỹ thuật quan trọng trong điện ảnh

Tầm quan trọng của dựng phim đối với điện ảnh Việt Nam

Điện ảnh Việt Nam trong những năm gần đây đã chứng kiến những bước tiến đáng kể, với các tác phẩm như: Hai Phượng, Mắt biếc, hay Bố già, Mai hay các phim thuộc thương hiệu Lật mặt… đạt được thành công cả về nghệ thuật lẫn thương mại. Tuy nhiên, để cạnh tranh với các nền điện ảnh phát triển và đáp ứng thị hiếu khán giả ngày càng khắt khe, dựng phim cần được chú trọng hơn. Công đoạn này không chỉ giúp định hình phong cách riêng của phim Việt mà còn khắc phục những hạn chế thường thấy trong kịch bản hay quay phim.

Một ví dụ điển hình là Hai Phượng (2019) – bộ phim hành động đầu tiên của Việt Nam gây tiếng vang quốc tế. Thành công của phim không chỉ đến từ diễn xuất của Ngô Thanh Vân hay các cảnh hành động mãn nhãn, mà còn nhờ công đoạn dựng phim xuất sắc. Nhịp điệu nhanh, các pha hành động được cắt ghép chính xác, và sự chuyển cảnh mượt mà đã tạo nên một trải nghiệm điện ảnh kịch tính, lôi cuốn. Tương tự, Mắt biếc (2019) của Victor Vũ sử dụng dựng phim để tạo nên cảm xúc dạt dào, với những cảnh chuyển đổi thời gian, giúp khán giả đồng hành cùng câu chuyện tình buồn của Ngạn và Hà Lan.

Phim Hai Phượng

Dựng phim còn đóng vai trò quan trọng trong việc đưa phim Việt ra thị trường quốc tế. Khán giả toàn cầu thường đòi hỏi nhịp điệu nhanh, mạch lạc, và cách kể chuyện hiện đại – những yếu tố mà dựng phim có thể đảm bảo. Nếu không đầu tư vào công đoạn này, phim Việt có nguy cơ bị lép vế trước các tác phẩm nước ngoài ngay trên sân nhà.

Trong phim Mai (2024) của đạo diễn Trấn Thành, cuộc sống của nhân vật Mai với biết bao rối ren và thăng trầm, luôn không ngưng nghỉ để kiếm lấy đồng tiền nhưng rốt cuộc vẫn phải chịu lấy khổ đau từ chính những người thân yêu gây ra, tưởng như sẽ là một mớ bòng bong rất khó để diễn tả. Tuy vậy, nhịp điệu của phim vẫn rất chắc chắn và qua tới hồi sau, người xem không hề cảm thấy bị loạn và trái lại còn khá bất ngờ với những thủ pháp dựng phim mượt mà mà đạo diễn sử dụng.

Tương tự với Lật mặt 7: Một điều ước (2024) của đạo diễn Lý Hải, mặc dù có nhiều tuyến dành cho 5 người con của nhân vật bà Hai, nhưng mỗi người đều có câu chuyện riêng biệt với những hoàn cảnh sướng khổ khác nhau và có kết thúc trọn vẹn, khiến cho khán giả cảm thấy bộ phim có sự hòa hợp và tạo ra tổng thể bức tranh về câu chuyện tình thân gia đình ấm áp và giàu thông điệp.

Thực trạng và thách thức của dựng phim ở Việt Nam

Mặc dù có tiềm năng, công đoạn dựng phim ở Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức. Trước hết, đội ngũ dựng phim chuyên nghiệp tại Việt Nam còn rất hạn chế. Phần lớn các nhà dựng phim hiện nay là những người tự học hoặc được đào tạo ngắn hạn, thiếu kiến thức chuyên sâu về lý thuyết biên tập phim. Trong khi đó, các nền điện ảnh lớn như Hollywood hay Hàn Quốc sở hữu những trường lớp bài bản, sản sinh ra các nhà dựng phim tài năng.

Mai (2024) của đạo diễn Trấn Thành có cách dựng phim mang nhiều dụng ý

Thứ hai, hạn chế về công nghệ và kinh phí cũng là rào cản lớn. Nhiều dự án phim Việt, đặc biệt là phim độc lập hoặc kinh phí thấp, không đủ nguồn lực để đầu tư vào phần mềm dựng phim hiện đại hay các thiết bị hậu kỳ chất lượng cao. Điều này dẫn đến việc một số bộ phim có chất lượng hình ảnh và âm thanh chưa đồng đều, làm giảm trải nghiệm của khán giả.

Cuối cùng, tâm lý xem nhẹ dựng phim vẫn tồn tại trong một số dự án phim thương mại. Nhiều nhà sản xuất tập trung vào yếu tố ngôi sao, kịch bản, hoặc quảng bá mà bỏ qua tầm quan trọng của hậu kỳ. Kết quả là một số bộ phim có nội dung tiềm năng nhưng thất bại vì nhịp điệu lỏng lẻo, chuyển cảnh thiếu logic, hoặc không tạo được cảm xúc mạnh mẽ.

Giải pháp và triển vọng cho dựng phim trong điện ảnh Việt

Để nâng cao chất lượng dựng phim, điện ảnh Việt Nam cần có những giải pháp đồng bộ. Trước hết, các trường nghệ thuật cần mở rộng chương trình đào tạo chuyên sâu về dựng phim, kết hợp với hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm từ các nền điện ảnh phát triển. Các khóa học ngắn hạn hoặc workshop với chuyên gia nước ngoài cũng là một hướng đi khả thi.

Lật mặt 7: Một điều ước có cách dựng phim khiến tất cả các nhân vật đều có diểm sáng

Thứ hai, việc đầu tư vào công nghệ là không thể thiếu. Các phần mềm dựng phim như Adobe Premiere Pro, Final Cut Pro, hay DaVinci Resolve cần được phổ biến rộng rãi hơn trong cộng đồng làm phim Việt Nam. Ngoài ra, các nhà sản xuất nên dành ngân sách hợp lý cho giai đoạn hậu kỳ, thay vì tập trung toàn bộ vào quay phim hoặc quảng bá.

Cuối cùng, cần nâng cao nhận thức của cả nhà sản xuất lẫn khán giả về vai trò của dựng phim. Các liên hoan phim trong nước có thể tổ chức giải thưởng riêng cho hạng mục dựng phim, như cách mà Oscar hay các giải thưởng quốc tế đã làm. Điều này sẽ khuyến khích các nhà dựng phim nỗ lực và sáng tạo hơn.

Dựng phim không chỉ là một công đoạn kỹ thuật mà còn là nghệ thuật kể chuyện bằng hình ảnh, quyết định sự thành công của một tác phẩm điện ảnh. Trong bối cảnh điện ảnh Việt Nam đang trên đà phát triển, việc đầu tư vào dựng phim là yếu tố then chốt để nângcopy paste tạo nên những tác phẩm có sức sống, cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Dù đối mặt với nhiều thách thức, từ thiếu hụt nhân lực đến hạn chế về công nghệ, điện ảnh Việt Nam hoàn toàn có tiềm năng biến dựng phim thành một thế mạnh nếu được quan tâm đúng mức. Đã đến lúc các nhà làm phim, nhà sản xuất, và cả khán giả cần nhìn nhận dựng phim như một phần không thể thiếu, góp phần đưa phim Việt vươn xa hơn, không chỉ trong nước mà còn trên bản đồ điện ảnh thế giới.

“thegioidienanh”